Babimojskie szlaki nadziei

Kościół zbudowany został w XVI wieku na cmentarzu rzymskokatolickim, oddalonym wówczas od miasta. Był pod wezwaniem Matki Bożej. Konstrukcja drewniana powodowała, że wielokrotnie ulegał spaleniu. Po pierwszym pożarze odbudowany został w latach 1605 – 1609 przez rodziny Klocków, Kawków i Hamerczaków. Poświęcony został 4 czerwca 1610 roku przez biskupa poznańskiego Andrzeja Opalińskiego. Długoletnim kapelanem przy tym kościele był ksiądz Jacek Klimowicz, który oddał kościół pod opiekę św. Jacka Odrowąża.

W roku 1656 miasto wraz ze świątynią zostało spalone przez Szwedów. Kościół został szybko odbudowany. Biskup poznański Maciej Kurski poświęcił go 17 maja 1660 roku.
Po kolejnym pożarze, staraniem księdza Szymona Rychlińskiego, kościół został odbudowany w 1740 roku już jako budynek murowany. Niestety, to też nie uchroniło go w 1832 roku od następnego pożaru. Odbudowano go ponownie w 1850 roku i w takim kształcie dotrwał do dzisiaj, gdyż remonty i renowacje nie spowodowały zmian konstrukcyjnych. Kościół p.w. św. Jacka jest budowlą jednonawową, o półkoliście zamkniętym prezbiterium i prostokątnej zakrystii, umiejscowionej po jego zachodniej stronie.

W północno-wschodniej części cmentarza parafialnego przy ul. Wolsztyńskiej usytuowany jest zbiorowy grób powstańców wielkopolskich, poległych na początku 1919 r. w walkach o wyzwolenie miasta i okolic. Otacza go ogrodzenie betonowe na słupkach. Między dwiema częściami mogiły ustawiono pomnik – nieregularny pionowy element granitowy, z którego wyłania się płaskorzeźbiony krzyż, z czarną tablicą ku czci poległych bojowników. Na lewej krawędzi mogiły umieszczono prostopadle czarną płytę kamienną, na której widnieją nazwiska, wiek i miejsce zamieszkania dziesięciu pochowanych tu powstańców z Podmokli Małych, Babimostu, Nowego Kramska i Chobienic (z tym że Karol Przybyła pochowany jest na cmentarzu w Chobienicach).

45 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego powołano 6 lipca 1957 r. rozkazem Ministra Obrony Narodowej. 10 października 1957 r., na budowanym od 1954 r. lotnisku, wylądowała III eskadra 1 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego „Warszawa” pod dowództwem por. pil. Jana Malickiego, która stała się zalążkiem babimojskiej jednostki wojskowej. Pułk wyposażono w samoloty MIG 15. Podporządkowany został 3 Korpusowi Obrony Powietrznej Obszaru Kraju. W 1960 r. pułk otrzymał sztandar bojowy. Szczególnym wydarzeniem w historii jednostki i całego miasta była wizyta pierwszego kosmonauty świata Jurija Gagarina w dniu 21.07.1961 r.. Gość ten został uhonorowany wmurowaną w płytę lotniska tablicą pamiątkową. W listopadzie 1969 r. pułk został włączony w skład Dowództwa Wojsk Lotniczych i zmienił profil na myśliwsko-szturmowy. W latach 1980-1989 w jednostce odbywało się szkolenie lotnicze podchorążych Wyższej Oficerskiej Szkoły Lotniczej (WOSL).

W 1988 r. jednostkę przemianowano na 45 Lotniczy Pułk Szkolno-Bojowy. W lutym 1992 r. zakończono szkolenie lotnicze, a 22 sierpnia pożegnano uroczyście sztandar pułku. Szkolenie lotnicze nasi piloci zakończyli na samolotach myśliwsko-bombowych Lim 6. Z dniem 1 września 1992 r. rozkazem MON została po-wołana nowa jednostka – Komenda Obsługi Lotniska (JW. 2784). Od 01.01.2000 r. funkcjonowała w składzie 21, a następnie 33 Bazy Lotniczej jako Lotnisko nr 2. Dnia 31.12.2004 r. Jednostka Wojskowa w Babimoście uległa całkowitej likwidacji. Tradycję i historię rozwiązanego pułku lotniczego kultywuje stowarzyszenie Związek Żołnierzy Wojska Polskiego działające w naszym mieście od 27.03.198l r. ZŻWP przejął opiekę nad symbolami lotniczymi pozostałymi po jednostce oraz częścią wojskową Izby Pamiątek Regionalnych. W swojej działalności bierze aktywny udział w życiu publicznym miasta i gminy.

Budowa największego glinianego garnka na świecie rozpoczęła się od przygotowania fundamentu z 1600 cegieł. Proces formowania garnka trwał siedem dni, a kluczowym momentem był długotrwały wypał, który zajął ponad 14 godzin. Do stworzenia tego olbrzymiego naczynia użyto aż 3 tony gliny. Zostały przeprowadzone dokładne pomiary, które potwierdzili niezależni świadkowie. Nowy rekord Guinnessa w kategorii największy gliniany garnek na świecie wynosi:

• – wysokość: 310,1 cm,
• – obwód w najszerszym miejscu: 689,5 cm,
• – obwód otworu: 502,9 cm,
• – obwód podstawy: 466 cm,
• – średnica otworu: 160,1 cm.

Wszystkie wymagane dokumenty zostały przygotowane, w tym zeznania świadków, materiały filmowe i fotograficzne, artykuły prasowe oraz pomiary potwierdzone przez Urząd Miar w Zielonej Górze.
Rekordowe dzieło można zobaczyć w Centrum Sportu i Rekreacji w Babimoście. Oficjalna próba pobicia rekordu została uznana przez biuro rekordów Guinnessa w Londynie, które przyznało certyfikat potwierdzający, że garnek ten jest rekordzistą świata.

Wsie Podmokle Małe i Podmokle Wielkie mają wspólne losy. Powstały w XII wieku. Od XIV do XVIII wieku należały do dóbr królewskich, zarządzanych przez starostów babimojskich. Były wsiami sołeckimi, co świadczy o organizacji w oparciu o wzory niemieckie. W początkach XVII wieku mieszkańcy założyli cech rybacki, któremu statut w 1661 roku – w uznaniu zasług za walkę ze Szwedami w okresie „potopu”- nadał król Jan Kazimierz. Po II rozbiorze Polski od 1793 roku Podmokle Małe i Wielkie znalazły się w państwie pruskim. Przez lata zaborów mieszkańcy zachowali polską tożsamość. Działały liczne polskie organizacje – biblioteka Towarzystwa Czytelni Ludowych, kółko rolnicze, a po I wojnie światowej Koło Związku Polaków w Niemczech.

W czerwcu 1929 roku powstała w Podmoklach Małych Polska Katolicka Szkoła Powszechna, która działała bardzo prężnie. Dyrektorem szkoły i nauczycielem był m. in. Franciszek Sarnowski, którego imię nadano obecnej Szkole Podstawowej. Za działalność patriotyczną był, podobnie jak inni mieszkańcy wsi, represjonowany przez władze hitlerowskie. Zginął w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen w styczniu 1940 roku w wieku 28 lat. Podmokle wyzwolone zostały 29 stycznia 1945 roku i powróciły w granice państwa polskiego. Kościół św. Józefa Rzemieślnika w Podmoklach Wielkich został wybudowany w roku 1995 jako wspólna świątynia dla wsi Podmokle Wielkie i Podmokle Małe.

Gminny Skansen Maszyn i Urządzeń Rolniczych w Podmoklach Małych, działa przy Zespole Edukacyjnym im. Franciszka Sarnowskiego. Prace nad powstaniem skansenu trwały 3 lata, natomiast jego otwarcie miało miejsce w czerwcu 2007 roku. Skansen powstał przy udziale środków z Funduszu Mikroprojektów Inicjatywy Wspólnotowej Interreg IIIA Euroregionu Sprewa- Nysa- Bóbr. W latach 2009-2010 miała miejsce rozbudowa skansenu. W zbiorach skansenu znajduje się ok. 200 dawnych maszyn i urządzeń rolniczych, w tym dużo z okresu międzywojennego. Wśród zbiorów można zobaczyć m.in. zrekonstruowany, XIX-wieczny piec chlebowy oraz wiatrak typu „koźlak” z 1850 r., który został przeniesiony z Potrzebowa (woj. wielkopolskie) przez entuzjastów skupionych w Stowarzyszeniu Rozwoju i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego Regionu „Przyjaźni Podmoklom”.

Integralną częścią skansenu jest Izba Pamięci, znajdująca się w budynku szkoły, która jest bogato wyposażona w archiwalne dokumenty mówiące o historii mieszkańców Podmokli Małych i Podmokli Wielkich. W roku 2019 nastąpiła kolejna rozbudowa skansenu o dodatkowe wiaty dla urządzeń i maszyn. Skansen znajduje się na Lubuskim Szlaku Wina i Miodu.

Dąb szypułkowy „Kazimierz” liczy sobie ok. 200 lat. Jego wysokość wynosi 28 m, a obwód 432 cm. Zarejestrowany jest w rejestrze po-mników przyrody województwa lubuskiego pod nr 504. Ostatnio konserwowany był w 1995 r. Dąb „Kazimierz” jest ozdobą leśnego rezerwatu częściowego lasów nizinnych „Laski”.

Rezerwat został utworzony w 1977 r. i ma powierzchnię 42,92 ha. Celem jego powstania było zachowanie lasu z udziałem drzewostanów starszych klas wieku o charakterze naturalnym. Występują w nim głównie zespoły roślinne związane z siedliskami wilgotnymi. Rosną tu stare buki i dęby osiągające wiek do 180 lat. Stwierdzono występowanie 46 gatunków ptaków. Obok rezerwatu znajdują się tablice informujące o występujących tu roślinach i zwierzętach. Peł-nią one znakomicie funkcję dydaktyczną.

Skwer Muzyków Ludowych upamiętnia tradycje muzycznych kapel koźlarskich charakterystycznych dla Regionu Kozła. Podstawą ich oryginalności są dudy, zwane u nas kozłem polskim. Występują one w dwóch rodzajach – kozła białego zwanego weselnym, używanego w kapelach oraz kozła czarnego zwanego ślubnym, na którym grano tylko na mszy świętej podczas uroczystości zaślubin. Kozioł jest instrumentem muzycznym złożonym z worka ze skóry kozła, do którego miechami wtłacza się powietrze. Grający naciskiem ramienia wdmuchuje je do piszczałek melodycznych i bardunkowych, wydobywając tym samym charakterystyczne dźwięki. Kozłom towarzyszyły skrzypce, nazywane serbami (skrzypce serbskie) lub mazanki, czyli małe skrzypce z trzema strunami.

Kapela ludowa składająca się z kilku kozłów i skrzypiec była nieodłącznym elementem życia społeczności wiejskiej. Znajdujemy ją na weselach, jak również na zabawach w karczmach, organizowanych w każdą niedzielę – pomijając okresy postów. Z wiejskich karczm kapele koźlarskie trafiły do szlacheckich i magnackich dworów. Stały się tym samym elementem polskiej kultury narodowej. Na naszej ziemi zachowały się żywe tradycje kapel koźlarskich. W okresie kiedy Babimojszczyzna była w państwie pruskim i tożsamość narodowa zamieszkujących ją Polaków była zagrożona, kapele pełniły rolę nośnika polskiej tradycji narodowej. Spośród wielu znakomitych muzyków ludowych na szczególną pamięć zasługuje Wacław Łakomy. Obecnie tradycje koźlarskie kontynuuje młodzież szkolna.

Sanktuarium Matki Bożej Gospodyni Babimojskiej

Kościół pw. św. Wawrzyńca w Babimoście położony w południowozachodniej części miasta, tuż przy placu rynkowym. Teren wokół kościoła otoczony jest ceglanym murem z bramą wjazdową. Świątynia to murowana, trójnawowa bazylika, fasadą zwrócona ku wschodowi z prezbiterium o półkolistym zamknięciu. Wejście do kościoła ujęte barokowym portalem z flankującymi pilastrami. Front świątyni z dwiema czworobocznymi wieżami zwieńczonymi dachami wielospadowymi. Fasadę kościoła zdobią, umieszczone we wnękach wież figury, św. Wojciecha i św. Stanisława. Korpus główny nakryty jest dachem dwuspadowym, a prezbiterium półkolistym. Nad nawami położono dachy pulpitowe. Wnętrze kościoła przykryte sklepieniami kolebkowokrzyżowymi. Nawy boczne zdobione są dekoracją stiukową, a ściany wewnątrz barokowymi pilastrami. Wnętrze świątyni dopełnia barokowe wyposażenie.

• Najstarszym elementem wystroju kościoła jest zachowany fragmentarycznie późnogotycki poliptyk z 1499 r. z warsztatu Mistrza z Gościeszowic. Ołtarz ten zbudowano na zlecenie proboszcza z Sulechowa, Gabriela Rittera, a do Babimostu przeniesiono go w 1866 r. W skład pozostałego wyposażenia kościoła wchodzą m.in.: trzy barokowe ołtarze z czasów budowy świątyni, rzeźby i obrazy z XVII i XVIII w.
• Zachęcamy do uczczenia Matki Bożej Gospodyni Babimojskiej. Przechodząc na kolanach wokół ołtarza głównego w akcie pokuty dziękujmy Maryi za opiekę i wstawiennictwo. Przejść można każdego dnia poza czasem nabożeństw. Zapraszamy.

Z księgi cudów parafii: "Tego samego roku (1689) Kukli z Podmokli Małych dzieciątko ustawiczną chorobą wielką dręczone było, to jest kadukiem, w dzień poniedziałkowy Wielkanocny przynieśli je rodzice przed ten Obraz i trzykroć wielki ołtarz z nim obeszli, parę świec dawszy, położyła matka na stopniu przed ołtarzem przy mszy mnie Niegodnego Pasterza … na ten czas odpust zupełny odprawiał się, Pan Bóg owe dziecko uwolnił w nieskończonym miłosierdziu czy przez przyczynę Matki Bożej przy tym Obrazie."

W ogrodzie znalazło się 8 stacji nawiązujących do największych świąt Maryjnych, a przy tym mających też swoje ludowe nazwy i tradycje: Matki Bożej Gromnicznej (2 lutego), Matki Bożej Zielnej (15 sierpnia), czy Matki Bożej Jagodnej (2 lipca). Przy każdej stacji znajdzie się ikona Matki Bożej, przedstawiająca dane święto kościelne, a co za tym idzie, scenę z życia Maryi.

• Niepokalane Poczęcie Matki Bożej (12 grudnia,
• Narodzenie Matki Bożej - MB Siewnej (8 września),
• Ofiarowanie Matki Bożej - MB Gospodyni Babimojskiej (21 listopada),
• Zwiastowanie - MB Roztwornej (25 marca)
• Nawiedzenie św. Elżbiety - MB Jagodnej (dawnej 2 lipca)
• Macierzyństwo Matki Bożej (11 października)
• Ofiarowanie Pańskie - MB Gromnicznej (2 lutego)
• Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny - MB Zielnej (15 sierpnia)

W ogrodzie znajdują się też ławki, aby można było na chwilę usiąść w skupieniu, pomodlić się. Towarzyszy temu delikatny śpiew chorału gregoriańskiego, który nadaje jeszcze większy klimat temu miejscu. Klimatu też dodaje oświetlenie ogrodu oraz kamienna grota, w której znajdzie się ikona z wizerunkiem naszej Babimojskiej Gospodyni.