Babimojskie szlaki nadziei

Kościół zbudowany został w XVI wieku na cmentarzu rzymskokatolickim, oddalonym wówczas od miasta. Był pod wezwaniem Matki Bożej. Konstrukcja drewniana powodowała, że wielokrotnie ulegał spaleniu. Po pierwszym pożarze odbudowany został w latach 1605 – 1609 przez rodziny Klocków, Kawków i Hamerczaków. Poświęcony został 4 czerwca 1610 roku przez biskupa poznańskiego Andrzeja Opalińskiego. Długoletnim kapelanem przy tym kościele był ksiądz Jacek Klimowicz, który oddał kościół pod opiekę św. Jacka Odrowąża.

W roku 1656 miasto wraz ze świątynią zostało spalone przez Szwedów. Kościół został szybko odbudowany. Biskup poznański Maciej Kurski poświęcił go 17 maja 1660 roku.
Po kolejnym pożarze, staraniem księdza Szymona Rychlińskiego, kościół został odbudowany w 1740 roku już jako budynek murowany. Niestety, to też nie uchroniło go w 1832 roku od następnego pożaru. Odbudowano go ponownie w 1850 roku i w takim kształcie dotrwał do dzisiaj, gdyż remonty i renowacje nie spowodowały zmian konstrukcyjnych. Kościół p.w. św. Jacka jest budowlą jednonawową, o półkoliście zamkniętym prezbiterium i prostokątnej zakrystii, umiejscowionej po jego zachodniej stronie.

Pomnik Walentego Snowadzkiego znajduje się w jednym z najbardziej eksponowanych miejsc – tuż przy wejściu na cmentarz i naprzeciw drzwi wejściowych do kościoła pw. św. Jacka. Walenty żył w Babimoście w latach 1753-1827. Był on założycielem pierwszej i chyba jedynej w Polsce fundacji o nazwie „Na wyposażenie cnotliwych panienek”. Jak wieść niesie, panienki, które w cnocie wytrwały do czasu zamążpójścia otrzymywały z tej fundacji sporą sumę pieniędzy. Antoni Mrozek pisał o nim: „Otóż ten zacny ziemianin, obywatel babimojski przeżywszy w cnocie aż 74 lata doszedł do pewnych wniosków. Uznał on mianowicie, że kobiecie jest trudniej niż mężczyźnie dożyć małżeństwa w cnocie, choćby dlatego, że ten ostatni jej w tak wyraźny sposób nie posiada. Ponadto słabość kobieca także ma swoje wytłumaczenie. Postanowił więc utworzyć pod koniec swojego życia fundusz swego imienia „na wyposażenie cnotliwych panienek”. Uznał widocznie Walenty Snowadzki, że panienki parafii babimojskiej skłonne będą za pieniądze poświęcić się tak dalece, że zachowają swą dziewiczość aż po ślubny kobierzec.Walenty Snowadzki nie przeliczył się, sposób na zachowanie cnoty panieńskiej chwycił. Czego nie dokazały charaktery i silna wola cnotliwych panienek babimojskich, temu zapobiegały chciwe na posag Snowadzkiego mamusie.”

Kuratorami fundacji byli proboszcz i burmistrz. Pieniądze przyznawano w bardzo prosty sposób. Otóż pieniądze dostawały nie panny, lecz już mężatki – rok po ślubie, jeśli nie urodziły w tym czasie dziecka. Kobieta, która urodziła tzw. „wcześniaka”, nie dostała pieniędzy. Wolą W. Snowadzkiego było, żeby pieniądze dostawały wyłącznie pary składające się z Babimojszczan i to nie byle kogo, tylko z obywateli. Prawa obywatelskie otrzymywał tylko ten, kto miał własny dom lub prowadził własny interes (warsztat rzemieślniczy lub sklep), za który płacił podatki do kasy miejskiej. Otrzymywane kwoty były różne i miały różną siłę nabywczą. Pochodziły z tego, co majątek fundacji „wygospodarował”. Ziemia rolna była wśród rolników wydzierżawiona a z lasu wycinano w ramach możliwości drzewo na opał lub budulec i sprzedawano je na aukcji. Kuratorium fundacji raz w roku dzieliło uzyskane pieniądze wśród par, które w poprzednim roku zawarły związek małżeński. Wartość posagu była zależna od koniunktury oraz ilości par między które dzielono zyski. W 1949 roku władza „ludowa” upaństwowiła 47,64 hektarów ziemi z Fundacji Snowadzkiego.

Świątynia powstała w latach 1782-1789. Opuszczony kościół stoi przy dzisiejszej ulicy Kargowskiej. Wygląd kościoła jest dość charakterystyczny, dzięki oknom (wyżej są okna okrągłe, niżej prostokątne) poprzedzielanym pilastrami oraz cebulastemu hełmowi. Od strony ulicy znajduje się pięć rzędów okien, od strony podwórza – trzy rzędy i dwa puste pola.

Pierwszą synagogę w Babimoście zbudowano około 1700 roku. W 1799 r. wybudowano nową bożnicę, która wtopiona była w otaczające ją małe budynki zamieszkiwane przez biedotę żydowską. Około 1880 r. synagogę przebudowano.
Był to budynek na planie prostokąta, dwukondygnacyjny, nakryty dwuspadowym dachem. Podłużne okna synagogi na piętrze zwieńczone były łukiem; rozwiązania te należały do tzw. Rundbogenstil. Synagoga służyła miejscowej społeczności żydowskiej do 1927 roku. W tym roku Alex Neumann, ostatni przewodniczący babimojskiej gminy, odsprzedał ją miejscowej gminie ewangelickiej. W warunkach sprzedaży Neumann zastrzegł, że budynek może służyć tylko do celów sakralnych, a ewangelicy nie mogą odsprzedać go dalej.

Sprzęty liturgiczne, będące na wyposażeniu synagogi, przekazano zrzeszeniu pruskich gmin żydowskich w Berlinie, prosząc jednocześnie o zgodę, aby pieniądze uzyskane ze sprzedaży synagogi przeznaczyć na naprawę muru i utrzymania cmentarza żydowskiego w Babimoście.
Dzięki tej transakcji budynek synagogi nie został zniszczony w czasie tzw. Nocy Kryształowej z 9 na 10.11.1938 roku. W latach 60. XX w. został jednak przebudowany, a przez długi czas służył jako dom kultury. Obecnie pełni funkcję biblioteki miejskiej.

Na rynku ustawione są na wysokich kolumnach dwie figury (kamienne). Jest to statua Matki Boskiej i figura św. Wawrzyńca. Stoją od siebie w odległości około 50 m. W przekazach archiwalnych jest zapisane, że w miejscu ustawienia figur w czasach potopu szwedzkiego, zginęło 2 księży.

W 1655 roku Szwedzi wymordowali prawie całą ludność katolicką w mieście. 6 maja 1656 roku spalili na stosie dwóch księży: Wojciecha Turopiedskiego i wikariusza Marcina Paluszkiewicza. Był to prawdopodobnie zemsta za działalność partyzancką ówczesnego starosty babimojskiego, a późniejszego bpa Krzysztofa Żegockiego.

Sanktuarium Matki Bożej Gospodyni Babimojskiej

Kościół pw. św. Wawrzyńca w Babimoście położony w południowozachodniej części miasta, tuż przy placu rynkowym. Teren wokół kościoła otoczony jest ceglanym murem z bramą wjazdową. Świątynia to murowana, trójnawowa bazylika, fasadą zwrócona ku wschodowi z prezbiterium o półkolistym zamknięciu. Wejście do kościoła ujęte barokowym portalem z flankującymi pilastrami. Front świątyni z dwiema czworobocznymi wieżami zwieńczonymi dachami wielospadowymi. Fasadę kościoła zdobią, umieszczone we wnękach wież figury, św. Wojciecha i św. Stanisława. Korpus główny nakryty jest dachem dwuspadowym, a prezbiterium półkolistym. Nad nawami położono dachy pulpitowe. Wnętrze kościoła przykryte sklepieniami kolebkowokrzyżowymi. Nawy boczne zdobione są dekoracją stiukową, a ściany wewnątrz barokowymi pilastrami. Wnętrze świątyni dopełnia barokowe wyposażenie.

• Najstarszym elementem wystroju kościoła jest zachowany fragmentarycznie późnogotycki poliptyk z 1499 r. z warsztatu Mistrza z Gościeszowic. Ołtarz ten zbudowano na zlecenie proboszcza z Sulechowa, Gabriela Rittera, a do Babimostu przeniesiono go w 1866 r. W skład pozostałego wyposażenia kościoła wchodzą m.in.: trzy barokowe ołtarze z czasów budowy świątyni, rzeźby i obrazy z XVII i XVIII w.
• Zachęcamy do uczczenia Matki Bożej Gospodyni Babimojskiej. Przechodząc na kolanach wokół ołtarza głównego w akcie pokuty dziękujmy Maryi za opiekę i wstawiennictwo. Przejść można każdego dnia poza czasem nabożeństw. Zapraszamy.

Z księgi cudów parafii: "Tego samego roku (1689) Kukli z Podmokli Małych dzieciątko ustawiczną chorobą wielką dręczone było, to jest kadukiem, w dzień poniedziałkowy Wielkanocny przynieśli je rodzice przed ten Obraz i trzykroć wielki ołtarz z nim obeszli, parę świec dawszy, położyła matka na stopniu przed ołtarzem przy mszy mnie Niegodnego Pasterza … na ten czas odpust zupełny odprawiał się, Pan Bóg owe dziecko uwolnił w nieskończonym miłosierdziu czy przez przyczynę Matki Bożej przy tym Obrazie."

W ogrodzie znalazło się 8 stacji nawiązujących do największych świąt Maryjnych, a przy tym mających też swoje ludowe nazwy i tradycje: Matki Bożej Gromnicznej (2 lutego), Matki Bożej Zielnej (15 sierpnia), czy Matki Bożej Jagodnej (2 lipca). Przy każdej stacji znajdzie się ikona Matki Bożej, przedstawiająca dane święto kościelne, a co za tym idzie, scenę z życia Maryi.

• Niepokalane Poczęcie Matki Bożej (12 grudnia,
• Narodzenie Matki Bożej - MB Siewnej (8 września),
• Ofiarowanie Matki Bożej - MB Gospodyni Babimojskiej (21 listopada),
• Zwiastowanie - MB Roztwornej (25 marca)
• Nawiedzenie św. Elżbiety - MB Jagodnej (dawnej 2 lipca)
• Macierzyństwo Matki Bożej (11 października)
• Ofiarowanie Pańskie - MB Gromnicznej (2 lutego)
• Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny - MB Zielnej (15 sierpnia)

W ogrodzie znajdują się też ławki, aby można było na chwilę usiąść w skupieniu, pomodlić się. Towarzyszy temu delikatny śpiew chorału gregoriańskiego, który nadaje jeszcze większy klimat temu miejscu. Klimatu też dodaje oświetlenie ogrodu oraz kamienna grota, w której znajdzie się ikona z wizerunkiem naszej Babimojskiej Gospodyni.